ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΣΤΕΓΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ

ΑΠΟΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΣΤΕΓΗΣ

Είναι πολλές οι περιπτώσεις κατά τις οποίες τα δύο μέρη ενός ζευγαριού, παρά το γεγονός ότι βρίσκονται σε διάσταση και/ή εν αναμονή της έκδοσης διατάγματος λύσης του γάμου τους και/ή άλλως πως, διαμένουν αμφότερα στην οικογενειακή κατοικία.

Αυτό, στις πλείστες των περιπτώσεων, συμβαίνει πάρα τη θέληση του ενός συζύγου, με αποτέλεσμα να προκαλείται αναστάτωση και να παρουσιάζονται κρούσματα ψυχολογικής και σωματικής βίας.

Μορφή αποφυγής και/ή αντιμετώπισης των αρνητικών αυτών συνεπειών αποτελεί το διάταγμα αποκλειστικής χρήσης της οικογενειακής στέγης. Το μέρος το οποίο επιθυμεί να διατηρήσει την αποκλειστική χρήση της οικογενειακής στέγης, αποκλείοντας το άλλο μέρος από αυτήν, υποβάλλει σχετική αίτηση στο δικαστήριο. Αρμόδιο δε για την εκδίκαση τέτοιων αιτήσεων δικαστήριο είναι το Οικογενειακό Δικαστήριο.

Σύμφωνα με το Άρθρο 17 (1) του Περί Οικογενειακών Δικαστηρίων Νόμου του 1990 (Ν.23/90), προκειμένου να εξεταστεί από το δικαστήριο αίτηση έκδοσης διατάγματος αποκλειστικής χρήσης της οικογενειακής στέγης θα πρέπει, αναφορικά με το ζευγάρι, να πληρούνται οι εξής προϋποθέσεις:

1. Να έχει αποσταλεί διπλοσυστημένη επιστολή στον Επίσκοπο της ενορίας του.

2. Να βρίσκεται σε διάσταση

3. Να έχει καταχωρηθεί αίτηση διαζυγίου.

Από σωρεία νομολογιών προκύπτει πως, εφόσον πληρούνται οι ανωτέρω προϋποθέσεις, διάταγμα αποκλειστικής χρήσης της οικογενειακής στέγης εκδίδεται όταν αυτό επιβάλλεται από λόγους επιείκειας, οι οποίοι εξετάζονται ενόψει των ειδικών συνθηκών του καθενός από τους συζύγους και του συμφέροντος των παιδιών.

Έτσι, το δικαστήριο, εξετάζοντας τους ισχυρισμούς που τίθενται ενώπιόν του, δύναται να παραχωρήσει στον ένα σύζυγο την αποκλειστική χρήση ολόκληρου ή τμήματος του ακινήτου που χρησίμευε ως οικογενειακή στέγη, αποκλείοντας από αυτό τον άλλο σύζυγο. Και τούτο ανεξάρτητα από το ποιος από τους συζύγους είναι κύριος ή έχει απέναντι στον κύριο το δικαίωμα της χρήσης του.

Η παραχώρηση της αποκλειστικής χρήσης της οικογενειακής στέγης από το Οικογενειακό Δικαστήριο, σύμφωνα με το άρθρο 17 (1), προσομοιάζει με το διάταγμα αποκλεισμού που εκδίδεται από το Επαρχιακό Δικαστήριο δυνάμει του άρθρου 8 του περί Βίας στην Οικογένεια (Πρόληψη και Προστασία Θυμάτων) Νόμου του 1994 Αρ. 47 (1) / 94. Η φύση των διαταγμάτων αυτών είναι ταυτόσημη με το διάταγμα μη παρενόχλησης (non molestation order) και το διάταγμα αποκλεισμού (ouster injunction ή exclusion order) που τα αγγλικά δικαστήρια εκδίδουν σε ανάλογες περιπτώσεις.

Το εν λόγω διάταγμα ισχύει μόνο μέχρι την έκδοση του διαζυγίου. Μετά την έκδοση του διαζυγίου οποιοδήποτε τέτοιο διάταγμα παύει να έχει οποιαδήποτε ισχύ

Σημειωτέον, πάντως, πως το δικαστήριο δύναται να μην εκδίδει διάταγμα αποκλειστικής χρήσης της οικογενειακής στέγης (ouster order), όπου το επιθυμητό αποτέλεσμα θα μπορούσε να επιτευχθεί με διάταγμα μη παρενόχλησης (non-molestation order).

ΠΕΡΙΟΡΙΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ

Πέραν της παρενόχλησης που δύναται να υφίσταται κάποιο πρόσωπο από άλλο, μη οικογενειακό του πρόσωπο, είναι πολλές οι περιπτώσεις όπου, κατά τη διάρκεια διάστασης ενός ζευγαριού και/ή μετά τη λύση του γάμου τους, και εν αναμονή της ολοκλήρωσης μιας δικαστικής διαδικασίας (διαζυγίου, περιουσιακών διαφορών, γονικής μέριμνας κ.ο.κ.), το ένα εκ των δύο μερών παρενοχλεί, με οποιοδήποτε τρόπο το άλλο μέρος. Παρενόχληση δε αποτελούν, για παράδειγμα, ο έλεγχος του κινητού, η παρακολούθηση, οι τακτικές τηλεφωνικές επικοινωνίες και/ή επισκέψεις κ.ο.κ., σε κάθε περίπτωση παρά τη θέληση του άλλου μέρους.

Στις περιπτώσεις αυτές, το μέρος που υπόκειται σε παρενόχληση, και νιώθει πως παραβιάζεται το συνταγματικό του δικαίωμα στην ειρηνική απόλαυση της ιδιωτικής ζωής, δύναται να αιτηθεί την έκδοση προσωρινού/απαγορευτικού διατάγματος. Το εν λόγω διάταγμα απαγορεύει, ανάλογα με την περίπτωση, στο μέρος που προβαίνει στην παρενόχληση, να επεμβαίνει και/ή να επικοινωνεί και/ή να πλησιάζει και/ή να παρενοχλεί με οποιοδήποτε τρόπο τον Αιτητή. Αρμόδιο για την εκδίκαση τέτοιας αίτησης είναι το δικαστήριο ενώπιον του οποίου εκκρεμεί η βασική αίτηση ή αγωγή.

Το Άρθρο 32(1) του Περί Δικαστηρίων Νόμου του 1960 (Ν.14/60) ορίζει πως, για την έκδοση τέτοιου διατάγματος πρέπει να πληρούνται σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

1. Να υπάρχει σοβαρό ζήτημα προς εκδίκαση.

2. Να υπάρχει πιθανότητα ο Αιτητής να δικαιούται σε θεραπεία.

3. Να είναι δύσκολο ή αδύνατο να απονεμηθεί πλήρης δικαιοσύνη στο μέλλον, εάν δεν εκδοθεί το εν λόγω διάταγμα.

4. Να είναι δίκαιο ή πρόσφορο να εκδοθεί το εν λόγω διάταγμα.

Ο Ανώτερος Επαρχιακός Δικαστής κ. Κωνσταντινίδης, στη μελέτη του ‘Η εξουσία των Δικαστηρίων για την έκδοση παρεμπιπτόντων διαταγμάτων στην Κύπρο’, αναφέρει, τα εξής:

«Η έκδοση παρεμπίπτοντος διατάγματος δεν είναι αυτοσκοπός, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ύπαρξη κάποιου δικαιώματος που φέρεται να έχει προσβληθεί ή που υπάρχει κίνδυνος να προσβληθεί ή να συνεχίσει να προσβάλλεται.»

Κατά την εξέταση αιτήματος για έκδοση προσωρινού/απαγορευτικού διατάγματος, το δικαστήριο εξετάζει τους ισχυρισμούς που τίθενται ενώπιόν του με γνώμονα μόνο τις ανωτέρω αναφερόμενες προϋποθέσεις. Αν αυτές πληρούνται, τότε εκδίδει το σχετικό διάταγμα. Δεν εξετάζει, όμως, την ουσία της αγωγής ή της αίτησης, στο πλαίσιο της οποίας υποβλήθηκε η αίτηση για προσωρινό/απαγορευτικό διάταγμα. Το διάταγμα δε αυτό είναι προσωρινό με την έννοια πως η ισχύς του παύει με την ολοκλήρωσης της αγωγής ή της αίτησης στο πλαίσιο της οποίας ζητήθηκε και εκδόθηκε. Και τούτο γιατί με την ολοκλήρωση της αγωγής ή της αίτησης ρυθμίζεται και το ζήτημα που ρύθμιζε το προσωρινό/απαγορευτικό διάταγμα.

Συνεπώς, από τη μια υπάρχει η θεραπεία προκειμένου την αποκλειστική χρήσης της οικογενειακής στέγης, η οποία σε κάθε περίπτωση ρυθμίζεται με διάταγμα του Οικογενειακού Δικαστηρίου και αναφέρεται στην χρήση της οικογενειακής στέγης από το έναν σύζυγο, και από την άλλη υπάρχει η θεραπεία του διατάγματος περιοριστικών μέτρων, το οποίο δίδεται μέσα από διαδικασία πολιτικού δικαστηρίου, εφόσον στην κάθε περίπτωση πληρούνται οι ανά περίπτωση προϋποθέσεις ως αναλύθηκαν ανωτέρω.

*Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας πατώντας εδώ.