Ελπίδα για ενυπόθηκους οφειλέτες δανείων σε ελβετικό φράγκο;

Την προηγούμενη δεκαετία, και ιδίως κατά την περίοδο 2006-2008, αποτέλεσε δημοφιλή πρακτική στην Κύπρο η σύναψη δανείων σε ελβετικό φράγκο. Πολλές φορές δε, παράλληλα, συνάπτονταν και συμβάσεις υποθήκης, με τις οποίες υποθηκευόταν ακίνητα, ενδεχομένως η πρώτη κατοικία του οφειλέτη ή άλλου προσώπου, προς εξασφάλιση των εν λόγω δανείων.

Πράγματι, κατά την περίοδο 2006-2008, η σχετική ισοτιμία φράγκου-ευρώ ήταν επωφελής για τους δανειολήπτες, πλην όμως, αρκετές φορές, αυτοί δεν τύγχαναν ενημέρωσης από τις Τράπεζες αναφορικά με τους κινδύνους σύναψης δανείου σε ξένο νόμισμα, και συγκεκριμένα για τους κινδύνους αλλαγής της ισοτιμίας φράγκου-ευρώ εις βάρος τους.

Από το 2009, η εν λόγω ισοτιμία άρχισε να μεταβάλλεται κατά το δυσμενέστερο για τους εν λόγω δανειολήπτες. Τα πράγματα έγιναν ακόμη χειρότερα όταν το 2015 η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας κατήργησε την ισοτιμία 1.20CHF ανά 1€.

Η δυσμενής για τους δανειολήπτες αυτή αλλαγή της ισοτιμίας φράγκου-ευρώ, σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση και την άρνηση αρκετές φορές των Τραπεζών να προβούν και/ή να αποδεχτούν προτάσεις αναδιάρθρωσης τέτοιων δανείων, κατέστησε αρκετά από αυτά μη εξυπηρετούμενα.

Τούτο, με τη σειρά του, έδωσε στις Τράπεζες την δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν τον μηχανισμό που τους δόθηκε το 2015 και να προχωρήσουν οι ίδιες σε αναγκαστική πώληση των ακινήτων, συμπεριλαμβανομένων και των πρώτων κατοικιών, που είχαν υποθηκευτεί προς εξασφάλιση των εν λόγω δανείων σε ελβετικό φράγκο.

Το πλαίσιο αυτό φέρει στην επιφάνεια δύο διακριτά αλλά αλληλένδετα ζητήματα.

Το πρώτο αφορά τη νομιμότητα των συμβάσεων δανείων σε ελβετικό φράγκο ή όρων αυτών, δεδομένης, μεταξύ άλλων, της μη ενημέρωσης, σε κάποιες περιπτώσεις, των δανειοληπτών για τους κινδύνους που απορρέουν από τη σύναψη δανείων σε ξένο νόμισμα.

Ιδιαίτερα χρήσιμη αναφορικά με το πρώτο αυτό ζήτημα είναι η απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην υπόθεση Arpad Kasler C-26/13. Στην απόφαση αυτή, το ΔΕΕ έκρινε ρήτρες σχετικές με το ξένο νόμισμα, αντίστοιχες με αυτές που υπήρχαν σε αρκετές συναφθείσες στην Κύπρο συμβάσεις δανείων σε ελβετικό φράγκο, καταχρηστικές και συνεπώς παράνομες. Η θέση δε αυτή του ΔΕΕ επαναλήφθηκε και σε επόμενες αποφάσεις του, καθώς και σε αποφάσεις εθνικών δικαστηρίων άλλων χωρών, όπως της Ελλάδας.

Το δεύτερο αφορά τη δυνατότητα «παγώματος» της διαδικασίας αναγκαστικής πώλησης ενυπόθηκου ακινήτου από τον ενυπόθηκο δανειστή.

Καταρχήν, δέον να σημειωθεί πως η ύπαρξη εκκρεμούσας δικαστικής διαδικασίας αναφορικά με την εγκυρότητα και/ή τη νομιμότητα του μη εξυπηρετούμενο δάνειο ή όρων αυτού δεν «παγώνει» καθαυτή τη διαδικασία αναγκαστικής πώλησης από τον ενυπόθηκο δανειστή.

Επομένως, ακόμη κι αν ένας οφειλέτης δανείου σε ελβετικό φράγκο έχει εγείρει αγωγή εναντίον της Τράπεζας αμφισβητώντας τη νομιμότητα του εν λόγω δανείου ή όρων αυτού, μόνη η ύπαρξη της αγωγής δεν εμποδίζει την τελευταία να προβεί σε αναγκαστική πώληση του ενυπόθηκου ακινήτου.

Μοναδική ανοιχτή οδός για την αποφυγή και/ή την αναστολή της διαδικασίας αναγκαστικής πώλησης είναι αυτή της έκδοσης προσωρινού διατάγματος από το Δικαστήριο, που να απαγορεύει στην Τράπεζα να προβεί σε τέτοια πώληση.

Προς έκδοση ενός τέτοιου διατάγματος απαιτείται η πλήρωση συγκεκριμένων προϋποθέσεων, ήτοι πρέπει (α) να υπάρχει σοβαρό ζήτημα προς εκδίκαση, (β) να υπάρχει πιθανότητα ο Αιτητής να δικαιούται θεραπεία και, (γ) να είναι δύσκολο ή vα απovεμηθεί πλήρης δικαιoσύvη σε μεταγεvέστερo στάδιο σε περίπτωση μη έκδοσης του εν λόγω απαγορευτικού διατάγματος

Πρόσφατα, το Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας ενέκρινε αίτημα έκδοσης τέτοιου διατάγματος. Συγκεκριμένα, οι Αιτητές ήταν οφειλέτες δανείου σε ελβετικό φράγκο προς εξασφάλιση του οποίου είχε υποθηκευτεί η κύρια κατοικία τους. Σχετικά με τη νομιμότητα αυτού είχαν εγείρει αγωγή εναντίον της Τράπεζας, και ενώ αυτή εκκρεμούσε η τελευταία ξεκίνησε και/ή προώθησε διαδικασία αναγκαστικής πώλησης της ενυπόθηκης κύριας κατοικίας τους. Οι Αιτητές ζήτησαν μονομερώς από το Δικαστήριο την έκδοση προσωρινού διατάγματος το οποίο να απαγορεύει στην Τράπεζα την αναγκαστική πώληση του ενυπόθηκου ακινήτου μέχρι την ολοκλήρωση της αγωγής. Το Δικαστήριο έκανε δεκτό το αίτημά τους «παγώνοντας» προσωρινά τη διαδικασία αναγκαστικής πώλησης.

Απομένει, τώρα, το Δικαστήριο να ακούσει και την Τράπεζα, προκειμένου να αποφανθεί εάν το εν λόγω διάταγμα θα καταστεί οριστικό, ήτοι θα παραμείνει σε ισχύ μέχρι την ολοκλήρωση της αγωγής σχετικά με τη νομιμότητα της σύμβασης σε ελβετικό φράγκο, ή όχι.

Το ανωτέρω αναφερθέν μονομερές διάταγμα είναι σίγουρα ένα θετικό βήμα για όλους τους δανειολήπτες που βρίσκονται σε αντίστοιχη θέση. Η οριστικοποίηση αυτού αλλά και η επιτυχής έκβαση της κυρίως αγωγής αποτελούν τον στόχο τόσο των Αιτητών όσο και όλων των δανειοληπτών σε αντίστοιχη θέση. Αναμένεται, λοιπόν, η τελική θέση του Δικαστηρίου.

Το πιο πάνω άρθρο δημιοσιεύθηκε στο sigmalive στις 02/10/2018

http://www.sigmalive.com/news/opinions_sigmalive/532384/elpida-gia-enypothikous-ofeiletes-daneion-s-elvetiko-fragko